این بخش شامل

1- مقدمه ( فضاپیماهای وویجر )

2- سیاره های های مشتری و زمین

3- مهبانگ و پیدایش عناصر

4- رابطۀ انیشتین است.

1-مقدمه ( فضاپیماهای وویجر ) – آموزش شیمی دهم فصل اول

دانلود جزوه تمامی فرمول های شیمی

انسان همواره با پرسش هایی مانند 1) هستی چگونه پدید آمده است؟ 2) جهان کنونی چگونه شکل گرفته است؟ 3) پدیده های طبیعی چرا و چگونه رخ می دهند؟ روبرو بوده است. پاسخ به پرسش اول در قلمرو علم تجربی نمی گنجد. اما علم تجربی تلاش گسترده ای برای یافتن پرسش های دوم و سوم انجام داده که این تلاش ها سبب شده دانش ما دربارۀ جهان مادی زیاد شود.

دانشمندان برای شناخت بیشتر سامانۀ خورشیدی، در سال 1977 میلادی ( 1356 شمسی )، دو فضاپیمای وویجر 1 و 2 را به فضا فرستادند.

آخرین تصویر ارسالی وویجر 1 از کرۀ زمین از فاصلۀ 7 میلیارد کیلومتری و پیش از خروج از سامانۀ خورشیدی گرفته شده است.

2- سیاره های مشتری و زمین – آموزش شیمی دهم فصل اول

خبرها حاکی از آن است که با بررسی نوع و مقدار عنصرهای سازندۀ برخی سیاره های سامانۀ خورشیدی ( مثلا زمین و مشتری ) و مقایسۀ آن با عنصرهای سازندۀ سامانۀ خورشیدی می توان به درک بهتری از چگونگی تشکیل عنصرها دست یافت.

با توجه به شکل زیر که 8 عنصر اصلی سازندۀ دو سیارۀ مشتری و زمین را نشان می دهد، مواد زیر نتیجه می شود.

نکات مهم سیارۀ زمین و مشتری:

1- مشتری نسبت به زمین، بزرگتر و از خورشید، دورتر است. ( مشتری بزرگترین سیارۀ منظومۀ خورشیدی است. )

2- فراوان ترین عنصر موجود در مشتری، هیدروژن ( H ) است؛ بطوریکه حدود 90% عنصرهای سازندۀ مشتری را هیدروژن تشکیل می دهد.

3- فراوان ترین عنصر موجود در زمین، آهن ( Fe ) است. درصد فراوانی این عنصر در زمین از 50% کمتر است.

4- مشتری جزء سیاره های گازی است ( بیشتر از جنس گاز است )، اما زمین جزء سیاره های سنگی است ( بیشتر از جنس سنگ است )؛ به همین دلیل می شود گفت چگالی سیارۀ مشتری از زمین کمتر است.

5- در مشتری که یک سیاره گازی است، هیچ عنصر فلزی وجود ندارد.

6- در زمین هم عنصر فلزی ( مانند آهن، منیزیم، آلومینیوم و … ) و هم عنصر نافلزی ( مانند اکسیژن و گوگرد و … ) وجود دارد.

توجه: در کتاب درسی شیمی یازدهم می خوانیم که سیلیسیم ( Si ) یک شبه فلز است؛ بنابراین بطور دقیق تر باید بگوییم در زمین هر سه نوع عنصر فلز، نافلز و شبه فلز وجود دارد

.توجه: شبه فلزها، خواص شیمیایی شبیه نافلزها و خواص فیزیکی شبیه فلزها دارند.

7- در بین 8 عنصر اصلی سازندۀ زمین و مشتری، دو عنصر اکسیژن ( O ) و گوگرد ( S ) مشترک هستند. اکسیژن، دومین عنصر فراوان زمین و چهارمین عنصر فراوان مشتری است. گوگرد در هر دو سیاره در مقام ششم قرار دارد.

توجه: درصد فراوانی هر دو عنصر مشترک ( اکسیژن و گوگرد )، در زمین بیشتر از مشتری است.

8- بهتر است مقایسۀ فراوانی 8 عنصر اصلی دو سیاره را بلد باشید:

توجه: به جز عنصرهای نام برده شده، عناصر دیگری مانند سدیم، منیزیم و … نیز در زمین یافت می شود.

توجه شود که عنصرها به صورت ناهمگون ( غیریکنواخت ) در جهان هستی توزیع شده اند.

جمع بندی:

3- مهبانگ و پیدایش عنصرها

برخی از دانشمندان معتقدند که سرآغاز کیهان ( جهان هستی ) با انفجاری مهیب به نام مهبانگ همراه بوده که طی آن انرژی زیادی آزاد شده است. ادامۀ ماجرا چنین بوده:

1- با این انفجار ( مهبانگ )، ذره های زیراتمی مانند الکترون، پروتون و نوترون تشکیل شدند و پس از مدتی کوتاه، ابتدا عنصر هیدروژن و سپس هلیم ظاهر شدند.

2- با گذشت زمان و کاهش دما، گازهای هیدروژن و هلیم تولید شده، متراکم شده و مجموعه های گازی به نام سحابی را ایجاد کردند. بعدها این سحابی ها سبب پیدایش ستاره ها و کهکشان ها شدند.

توجه: یکی از سحابی ها، سحابی عقاب نام دارد که یکی از مکان های زایش ستاره است و تصویر آن توسط تلسکوپ هابل گرفته شده است.

3- درون ستاره ها، همانند خورشید، در دماهای بسیار بالا، واکنش های هسته ای رخ می دهد. در این واکنش ها، از عناصر سبک تر، عنصرهای سنگین تر تشکیل می شود. دما و اندازۀ هر ستاره تعیین میکند که چه عنصرهایی باید در آن ساخته شود. هرچه دمای ستاره بیشتر باشد، شرایط تشکیل عنصرهای سنگین تر فراهم میشود.

توجه: با انجام واکنش های هسته ای درون ستاره ها، ابتدا عنصرهای سبک مانند لیتیم، کربن و … ایجاد می شود . سپس طی واکنش های هسته ای دیگر، از این عناصر سبک، عنصرهای سنگین تر مانند آهن، طلا و … وجود می آید.

4- ستاره ها هم مانند ما، متولد میشوند، رشد میکنند و روزی میمیرند! در واقع ستاره ها پس از چندین میلیون سال نورافشانی و گرمابخشی، پایداری خود را از دست داده، در انفجاری مهیب متلاشی شده و عنصرهای تشکیل شده در آنها، در فضا پخش می شوند. به همین خاطر میتوان ستارگان را کارخانۀ تولید عنصرها دانست.

جمع بندی:

روند تشکیل عنصرها را در جهان میتوان به صورت زیر نشان داد:

4- رابطۀ انیشتین در شیمی دهم

دیدیم که درون ستاره ها، به دلیل انجام واکنش های هسته ای، انرژی بسیار بالایی آزاد می شود. برای محاسبۀ انرژی تولید شده در این واکنش ها، از رابطۀ انیشتین استفاده میکنیم:

توجه: واحد انرژی، ژول ( J ) است که در تصویر بالا واحد آن در SI نیز بیان شده است.

توجه: در واکنش های هسته ای، مقداری از جرم به انرژی تبدیل می شود؛ بنابراین در واکنش های هسته ای ( برخلاف واکنش های شیمیایی ). قانون پایستگی جرم برقرار نیست ولی مجموع جرم و انرژی در واکنش ها ثابت است.

در واکنش های شیمیایی: مجموع جرم واکنش دهنده ها = مجموع جرم فراورده ها در واکنش های هسته ای: مجموع جرم و انرژی واکنش دهنده ها = مجموع جرم و انرژی فراورده ها

خب قبل از این که بریم سراغ حل تمرین های مربوط به رابطۀ انیشتین، بهتر است شما را با کسر ( عامل ) تبدیل آشنا کنیم. کسر تبدیل یا عامل تبدیل، کسری است که صورت و مخرج آن معادل هم هستند. با ضرب کردن کسر تبدیل در مقدار داده شده در مسئله، به مقدار خواسته شده میرسیم.

در ادامه با ویدئوی تبدیل واحدها آشنا می شویم.

ویدئوی آموزش تبدیل واحدها ( کسر تبدیل و تناسب )

در این ویدئوی آموزشی، با تبدیل واحدها از سه طریق آشنا شدید.

توجه: تمرین های داخل فیلم که مربوط به شیمی دهم فصل اول بخش یک است باید حل شود.

نمونه سوال شیمی دهم فصل اول بخش یک

در اینجا برای تمرین بیشتر، سوالات مهم و مفهومی شیمی دهم فصل اول بخش یک، طراحی شده است.

برای دانلود نمونه سوالات شیمی دهم فصل یک، اینجا ضربه بزنید.

نحوۀ ارسال تکالیف در سایت استادلینک

1- عکس تکالیف خود را به کمک نرم افزار ” کم اسکنر ” به pdf تبدیل کنید.

توجه: برای دانلود نرم افزار اندرویدی CamScanner، اینجا ضربه بزنید.

توجه: حتما عکس ها را دوربری کرده و بدون حاشیۀ اضافی باشد. ( این کار به کاهش حجم عکس کمک می کند. )

توجه: لازم نیست دوربین شما روی بهترین کیفیت باشد. ( کیفیت مناسب برای عکس تکالیف با عکس هایی که منظره دارد متفاوت است. )

توجه: حالت برنامه را روی Magic قرار داده و تمام تکالیف را در قالب یک PDF ارسال کنید.

2- برای ارسال ” تکالیف شیمی دهم فصل اول بخش یک ” در سامانۀ استادلینک، اینجا ضربه بزنید.

توجه: به حجم عکس ارسالی طبق اطلاعیۀ بخش ارسال تکالیف، دقت کنید تا به مشکل نخورید.

مقالات مرتبط فصل1 شیمی1

فصل1 – بخش صفر – اهمیت شیمی در کنکور سراسری

فصل1 – بخش دوم – ذرات زیر اتمی – ایزوتوپ ها

فصل1 – بخش سوم – جرم اتمی میانگین – آشنایی با جدول تناوبی

فصل1 – بخش چهارم – مول چیست؟ – آموزش استوکیومتری

فصل1 – بخش پنجم – نور کلید شناخت جهان هستی – طیف نشری هیدروژن

فصل1 – بخش ششم – قاعدۀ آفبا – آرایش الکترونی

فصل1 – بخش هفتم – ترکیبات یونی – ترکیبات کووالانسی