این بخش شامل قسمت های زیر است:

14- شمارش ذره ها از روی جرم آنها و مفهوم مول

15- مسائل مول

14- شمارش ذره ها از روی جرم آنها و مفهوم مول

دانلود جزوه تمامی فرمول های شیمی

اتم ها بسیار ریز هستند، به طوری که نمی توان با هیچ دستگاهی با شمارش تک تک آنها، تعداد آنها را بدست آورد، اما از روی جرم مواد می توان تعداد ذره های سازنده را شمارش کرد.

دانشمندان با استفاده از دستگاهی به نام طیف سنج جرمی، جرم اتم ها را با دقت زیاد اندازه گیری می کنند.

گرم، رایج ترین یکای اندازه گیری جرم در آزمایشگاه شناخته می شود. این درحالی است که یکای جرم اتمی ( amu )، یکای بسیار کوچکی برای جرم به شمار می آید و کار با آن در آزمایشگاه در عمل غیر ممکن است.

رابطۀ بین گرم و amu بصورت زیر است.

برای آنکه بتوان جرم اتم ها را برحسب گرم بیان کرد، دانشمندان « مول » را معرفی کردند. شیمیدان ها به تعداد 6/02 ضربدر 10 به توان 23 ذره ( اتم، مولکول یا یون )، یک مول از آن ذره می گویند و آنرا با mol نشان می دهند.

به افتخار شیمیدان ایتالیایی، آمدئو آووگادرو، به عدد 6/02 ضربدر 10 به توان 23، عدد آووگادرو گفته می شود و آنرا با N_A نشان می دهند.

جرم یک مول ذره بر حسب گرم، جرم مولی نامیده می شود و یکای آن g.mol^-1 است. به طور مثال وقتی می گوییم جرم مولی آهن، 56 گرم بر مول است، یعنی جرم 1 مول یا همان N_A اتم آهن، برابر 56 گرم است.

توجه: از نطر عددی، جرم مولی یک اتم با جرم اتمی آن ( amu ) برابر است، با این تفاوت که جرم مولی برحسب گرم بر مول بیان می شود.

تا اینجا با سه واژه دربارۀ اتم ها آشنا شدیم که از نظر عددی تقریباً با یکدیگر برابرند، ولی از نظر تعریف و مفهوم با هم تفاوت دارند.

جرم مولی یک ماده با مجموع جرم مولی اتم های سازندۀ آن برابر است.

دانلود نمونه سوال شیمی دهم مبحث جرم مولی ذرات

برای دانلود نمونه سوال شیمی 1 پایۀ دهم فصل اول مبحث محاسبۀ جرم اتمی ذرات، اینجا ضربه بزنید.

15- مسائل مول

دیدیم که هر مول ذره برابر با N_A ذره است. از طرفی جرم مولی یک ماده برابر با جرم یک مول ماده برحسب گرم است. بنابراین می توان عدد آووگادرو را برای تبدیل مول به تعداد ذره ها ( و یا برعکس ) و از جرم مولی برای تبدیل تعداد مول به جرم ( و یا برعکس ) استفاده کرد.

در طرح زیر، کسر تبدیل مربوط به هر یک از موارد، آورده شده است.

توجه: مول رابطی بین تعداد ذرات و جرم است.

آموزش ویدئویی مسائل مول ( آموزش خط به خط شیمی دهم فصل اول )